“Залуучуудын Тогтвортой Хөгжлийн Корпус” хөтөлбөр нь 15-22 насны залууст байгаль орчин, тогтвортой хөгжлийн мэдлэг олгож, хувь хүний хөгжил, ур чадварыг нь дэмжих замаар нийгэмд оролцоотой, хариуцлагатай, байгальд ээлтэй иргэн болгон төлөвшүүлэх зорилготой.
Дэд хөтөлбөрүүд
``Залуучуудын Тогтвортой Хөгжлийн Корпус`` хөтөлбөрийн хүрээнд бид дараах дэд хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлж байна.
Сурагчид багаар ажиллах, хөгжих, чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрөөх, хичээлээс гадуурх сургалтуудад хамрагдах нөхцлийг бүрдүүлэх, орчин үеийн техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, ном, гарын авлага бүхий сургалтын иж бүрэн танхимыг засч тохижуулахад дэд хөтөлбөрийн зорилго оршино. Нийслэлийн Ерөнхий Боловсролын Лаборатори 12 дугаар сургууль, Лаборатори 119 дүгээр сургууль, Ховд аймгийн Манхан, Мөнххайрхан сумдын сургуулиуд, Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сумын 5 дугаар сургууль, Гурвантэс сумын сургуулиуд хамрагдана.
Дэд хөтөлбөрийн гол зорилго нь сурагчид үндсэн хичээлийн хөтөлбөрт тусгагдаагүй бусад мэдлэг, ур чадвар буюу харилцаа, цагийн менежмент, бүтээлч сэтгэлгээ, стресс, хувийн санхүүгийн менежмент, мэргэжил сонголт, сэтгэцийн эрүүл мэнд, оновчтой төлөвлөлт зэрэг шинэ ур чадварыг видео хэлбэрээр болон мэргэжлийн сургагч багшийн тусламжтайгаар олж авна. Эдгээр ур чадварт системтэй суралцсанаар сурагчид ирээдүйн мэргэжлээ зөв сонгох, зорилготой амьдрах, амжилттай ажиллах эх суурь нь тавигдах юм. Хичээлээс гадуурх сургалтуудыг мэргэшсэн эрдэмтэн, судлаач нар бэлтгэж шинэлэг заах арга барилаар сурагчдад хүргэнэ.
YSC Academy
Ахлах ангийн сурагчид сургууль болон хүрээлэн буй орчинд тулгамдаад буй экологи, эдийн засаг, нийгмийн асуудлуудыг тодорхойлж шийдвэрлэх, түүнд өөрсдийн хувь нэмрийг оруулах зорилгоор бичил төсөл санаачлан боловруулж, шинэлэг арга замаар хэрэгжүүлэх боломжтой. Монгол улсад тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг амжилттай хэрэгжүүлэхэд бичил төслийн хэрэгжилтээр дамжуулан залуусын оролцоог нэмэгдүүлэх бүрэн боломжтой гэж үзэж байна. Хөтөлбөрт хамрагдсан 6 сургуулиас нийт 18 бичил төслийг хүлээн авч хэрэгжүүлнэ.
Дэд хөтөлбөрийн зорилго нь 9-12 дугаар ангийн сурагчид хөтөлбөрийн оролцогч талууд болох тусгай хамгаалалттай газрын хамгаалалтын захиргаа, аялал жуулчлалын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэгчид болон бусад байгууллагууд дээр тодорхой чиглэлийн дагуу богино хугацааны дадлага хийж төрөл бүрийн ажил мэргэжлийн онцлогийн талаар ойлголт авснаар ирээдүйн мэргэжлээ зөв сонгох боломжтой болно. Дадлага хийснээр сурагчдын хувийн зан чанарын төлөвшил, бие даан болон багаар ажиллах, шийдвэр гаргах, аливаа ажлыг төлөвлөх, зохион байгуулах, ажил гүйцэтгэх ур чадварууд нэмэгдэнэ. Түүнчлэн тухайн байгууллагын үйл ажиллагаа хэрхэн явагддаг, мэргэжлийн ёс зүй гэж юу болох, түүнийг өөртөө хэрхэн төлөвшүүлэх, бусадтай харилцах,бусдаас суралцах, өөрийн давуу хийгээд сул талаа таньж мэдэх боломжийг энэхүү дэд хөтөлбөрөөр олж авна.
YSC Lectures & Discussions
YSC хөтөлбөрт оролцож буй залууст мэргэжил сонголт болон бичил төсөл удирдахад заавар зөвлөгөө өгөх боломжтой салбартаа амжилттай ажиллаж буй хүчирхэг баг.
9-12 дугаар ангийн сурагчдын байгаль хамгаалал, манлайлах ур чадварыг хөгжүүлэх, гадаад хэлний мэдлэгийг дээшлүүлэх зуны зуслан нь 10 хоногийн хугацаанд явагдах ба Ховд, Хөвсгөл, Өмнөговь, Нийслэлийн хүүхдүүд хоорондоо танилцах, нөхөрлөх, туршлага мэдээлэл солилцох боломжийг бүрдүүлж буйгаараа онцлогтой. Сурагчид байгаль орчин, тогтвортой хөгжлийн зорилтуудын талаар шинэ мэдлэг олж авах, амьдарч буй хот, сум орон нутаг, сургуулийн орчинд тулгамдаж буй асуудлыг оновчтой тодорхойлж түүнийг багаараа хамтран зөв шийдэлд хүрэх арга зүйд суралцах юм. Шинэлэг аргаар боловсруулсан зуслангийн хөтөлбөрөөр сурагчид өөрсдийн хүсэл эрмэлзэл, ур чадвараа нээн илрүүлж, харилцааны олон аргад мөн суралцана.
Багш нарыг чадавхжуулах сургалтууд зохион байгуулагдаж байна. Интеграци хичээлийн арга зүй, Бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх болон Сайн сайхан зан чанарыг дээшлүүлэх сургалтууд зохион байгуулагдсан байна.
Хөтөлбөрийн бүхий л үйл ажиллагаанд санал санаачлагатай, идэвхтэй зүтгэлтэй оролцсон, өөрчлөлтийг бий болгож чадсан сурагчдаас энэхүү дэд хөтөлбөрт хамрагдах боломжтой. Европын Холбооны улсад долоо хоногийн хугацаатай зусланд хамрагдсанаар орон орны хүүхдүүдээс суралцах, туршлага мэдлэг, арга барилаа харилцан солилцох боломжуудыг олж авна.
Бидний тухай
Монгол Экологи Төв нь тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хамгаалалтын менежментэд олон улсын шилдэг арга туршлагаас нэвтрүүлэх, байгаль хамгаалагчдын мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх, өсвөр үеийнхэнд байгаль орчин, тогтвортой хөгжлийн боловсрол олгож дэмжих зорилготойгоор 2010 онд үүсгэн байгуулагдсан төрийн бус байгууллага юм. 2011 оноос “Тусгай хамгаалалттай газрын менежмент”, 2013 оноос “Өсвөрийн байгаль хамгаалагч”, 2014 оноос “Байгаль хамгаалагчдад туслах”, 2019 оноос “Залуучуудын Тогтвортой Хөгжлийн Корпус” хөтөлбөрүүдийг тус тус хэрэгжүүлж байна.
Тусгай хамгаалалттай газрын менежмент
Тусгай хамгаалалттай газрын менежмент
Тусгай хамгаалалттай газрын менежментэд олон улсын шилдэг арга туршлагаас нэвтрүүлэх үүднээс Хөвсгөл нуурын байгалийн цогцолборт газрыг жишиг газраар сонгон авч 2015 онд АНУ-ын Йосэмити Үндэсний паркийн тэмдэг тэмдэглэгээний үйлдвэрт стандартын дагуу үйлдвэрлэгдсэн нэвтрэх цэг, зам, мэдээллийн төвийн тэмдэглэгээг байршуулсан. Улмаар АНУ болон Монгол улсын тусгай хамгаалалттай газрууд хоорондоо шилдэг арга туршлагаа харилцан солилцох үүд хаалгыг дахин нээж 2015 онд Улаан тайга, Хорьдол Сарьдагийн дархан цаазат газрууд, Хөвсгөл нуурр, Тэнгис-Шишгэдийн байгалийн цогцолборт газрууд нь АНУ-ын Йосэмити Үндэсний Парктай, 2017 онд Отгонтэнгэрийн УТХГ нь АНУ-ын Денали Үндэсний парктай тус тус эгч дүүгийн харилцаа тогтоож хамтын ажиллагааны гэрээг байгуулсан.
Өсвөрийн байгаль хамгаалагч хөтөлбөр
Өсвөрийн байгаль хамгаалагч хөтөлбөр
Тусгай хамгаалалттай газрын орчны бүсийн сургуулийн 4-8 дугаар ангийн сурагчдад чиглэсэн энэхүү хөтөлбөр нь 2013 оноос Хөвсгөл нуурын байгалийн цогцолборт газрын орчны бүс Хатгал тосгон, Ханх сумын Ерөнхий боловсролын сургуулиудын сурагчдыг хамран хэрэгжиж байна. Хөтөлбөрийн үйл ажиллагаагаар дамжуулан сурагчдад төрсөн нутаг орныхоо байгаль, түүх, соёлын өвийг судлах, үнэ цэнэ, ач холбогдлыг танин мэдэх, байгаль хамгаалах уламжлалт арга ухаанд суралцсанаар ирээдүйн манлайлагчид болон төлөвших боломжийг олгож байна.
Байгаль хамгаалагчдад туслах хөтөлбөр
Байгаль хамгаалагчдад туслах хөтөлбөр
2014 онд эхэлсэн “Rally for Rangers” аян өнөөдөр зөвхөн Монгол орны төдийгүй дэлхийн улс орнуудын байгаль хамгаалагчдад туслах хөтөлбөр болон өргөжин тэлсэн. Уг хөтөлбөрийн хүрээнд Монгол орны байгаль, түүх, соёлын үнэт өвийг хадгалсан үзэсгэлэнт Хөвсгөл нуурын байгалийн цогцолборт газарт (2014 он), Улаан тайгын улсын тусгай хамгаалалттай газарт (2015 он), Отгонтэнгэрийн улсын тусгай хамгаалалттай газарт (2017 он), Монгол Алтайн Нурууны улсын тусгай хамгаалалттай газарт (2018 он) болон Бүгд Найрамдах Аргентин Улсын үндэсний паркуудад (2018 он), Мөнххайрханы байгалийн цогцолборт газар (2019 он), Хар ус нуур орчмын УТХГ (2019), Непал улсын тусгай хамгаалалттай газрууд (2019 он) ажиллаж буй байгаль хамгаалагчид орон орны сайхан сэтгэлт хүмүүсийн хандив дэмжлэгээр нийт 103 ширхэг чанартай, найдвартай мотоциклоор хангагдаж, ажил үүргээ саадгүй, цаг алдалгүй шуурхай гүйцэтгэх боломж бүрдсэн юм. 2020 онд Дарьгангын Байгалийн цогцолборт газар (3), Нөмрөгийн Дархан цаазад газар (5), Говийн Их дархан цаазат газрын “Б” хэсгийн (7) байгаль хамгаалагчид шинэ унаатай болно. Мөн оны 11 дүгээр сард Бутаны Хаант улсын байгаль хамгаалагч нарыг дэмжихээр төлөвлөж байна.
Байршил
“Залуучуудын Тогтвортой Хөгжлийн Корпус” хөтөлбөрт Нийслэлийн Ерөнхий Боловсролын Лаборатори 12 дугаар сургууль, Лаборатори 119 дүгээр сургууль, Сонсголын Бэрхшээлтэй Хүүхдийн 29-р тусгай сургууль, Ховд аймгийн Манхан, Мөнххайрхан сумдын сургуулиуд, Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сумын 5 дугаар сургууль, Гурвантэс сумын сургууль, Хөвсгөл аймгийн Хатгал тосгон, Ханх сумын сургуулиуд хамрагдана. Энэхүү хөтөлбөр нь Монгол Экологи төвийн хэрэгжүүлдэг “Өсвөрийн байгаль хамгаалагч” хөтөлбөрийн үргэлжлэл буюу ахисан түвшний хөтөлбөр юм.
Хөвсгөл аймгийн Хатгал тосгон
97 жилийн түүхтэй Хөвсгөл аймгийн ууган сургуулиудын нэг Англи хэлний гүнзгийрүүлсэн сургалттай Хатгал тосгоны ЕБС нь одоогоор 4 удирдах ажилтан, 44 багш, 38 ажилтан, 750 орчим суралцагчтайгаар сургалтын үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Тус сургуульд мэргэжлийн тэргүүлэх зэрэгтэй 21, заах аргач зэрэгтэй 12 багш байгаа нь нийт багш нарын 68,7 хувийг эзэлдэг. Нийт багш нарын 23 хувийг боловсролын тэргүүний ажилтан цолтой 12, магистр цолтой 10, докторант цолтой 1 багш эзэлдэг.
Хөвсгөл аймгийн Ханх сум
Төвөөс алслагдсан Монгол улсын баатар Л.Гэлэгбаатарын нэрэмжит Орос хэлний гүнзгийрүүлсэн сургалттай Ханх сумын ЕБС нь үе үеийн төгсөгчдөө амжилттай төгсгөн, материаллаг баазаа бэхжүүлж, гадаад харилцаагаа өргөтгөн 2019-2020 оны хичээлийн жилд 4 удирдах ажилтан, 41 багш, 44 ажилтан, 609 суралцагчтайгаар сургалтын үйл ажиллагаагаа зохион байгуулж байна. Тус сургуульд мэргэжлийн тэргүүлэх зэрэгтэй 7, заах аргач зэрэгтэй 15, АБТА 31, боловсролын магистр 11, нийт багш нарын 90 хувь нь боловсрол мэргэжлийн зэрэгтэй байгаа нь багшлах боловсон хүчний хувьд хангагдсаныг харуулж байна.
Ховд аймгийн Манхан сум
Манхан сумын сургууль нь анх 1928 онд байгуулагдсан. Эдүгээ 90 жилийн түүхийг бүтээж буй ууган сургуулиудын нэг. 2018 онд сургуулийн 90 жилийн ойг тэмдэглэж гаднах болон доторх орчноо тохижуулсан. 12 жилийн сургалттай, бага, ахлах гэсэн хичээлийн 2 байртай. Гал тогоо бүхий дотуур байр, халаалтын нэгдсэн системтэй. Нийт 77 багш ажилтантай үүнээс 53 багш, 20 ажилтан, 4 удирдлага, 730 сурагч суралцдаг.
Ховд аймгийн Мөнххайрхан сум
1948 онд алс баруун хязгаар дахь Алтайн урианхайн ард түмний соёл, боловсролын охь уурхай болсон Мөнххайрхан сумын бага сургууль нь 1 анги, 2 бүлгийн 63 сурагч, 2 багш, 4 ажилчинтайгаар анх байгуулагдаж байсан. Одоогоор тус сургуульд бага ангийн 8, дунд ангийн 6, ахлах ангийн 3 бүлэгт 447 сурагч суралцаж байна. Хичээлийн 2 байр, 80 хүүхдийн дотуур байр, компьютерийн иж бүрэн кабинет, 12000 номын фонд бүхий номын сан, 4 удирдах ажилтан, 25 багш, 24 ажилтантай үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сум
Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сумын 5-р бүрэн дунд сургууль нь 6 удирдах ажилтан, 57 багш, 22 ажилчин, 1340 суралцагчтайгаар 2017 оны 01 сарын 20-оос эхлэн сургалтын үйл ажиллагаагаа зохион явуулж эхэлсэн. Тус сургуульд мэргэжлийн тэргүүлэх зэрэгтэй 10, заах аргач зэрэгтэй 26, боловсролын тэргүүний ажилтан 4, боловсролын магистр 10 ажиллаж байгаа бөгөөд нийт багш нарын 87.7% нь боловсрол, мэргэжлийн зэрэгтэй байгаа нь багшлах боловсон хүчний хувьд маш сайн хангагдсаныг харуулж байна.
Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сум
Монгол улсын Гавъяат барилгачин Д.Сайн-Эрийн нэрэмжит тус сургууль нь Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сумын Уртын дэнж хэмээх газар 1957 онд 1 багш 3 ажилчин 24 сурагчтайгаар анх байгуулагдсан. 2008 онд 12 жилийн сургалттайгаар өргөжсөн, 800 хүүхдийн хүчин чадалтай хичээлийн 3 байр, 120 хүүхдийн дотуур 1 байртай бөгөөд төвлөрсөн халаалт, цэвэр бохирын шугаманд холбогдсон. Тус сургууль нь 45 багш, 21 ажилтан, 3 удирдах ажилтан бүхий нийт 70 хүнтэй үйл ажиллагаа явуулж байна. Одоогоор 927 хүүхэд суралцаж байна.
Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүрэг
Нийслэлийн ерөнхий боловсролын лаборатори 12 дугаар сургууль 1948 оны 9 сарын 1-нд анхны хичээлээ эхэлсэн. Өнөөдөр тус сургуульд 98 багш сурган хүмүүжүүлэгч, 39 захиргаа аж ахуйн ажилтан, 64 бүлэгт 2845 гаруй хүүхэд суралцаж байна. Одоогоор 64 бүлэгт 2845 сурагч суралцаж байна.
Нийслэлийн Налайх дүүрэг
Налайх дүүргийн 119 дүгээр сургууль нь Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдрийн А/425 тоот захирамжаар 1500 хүүхдийн хүчин чадалтай шинэ байранд орсноор үйл ажиллагаагаа эхэлсэн. 12 жилийн сургалттай, 105 багш, 37 ажилтантай зориулалтын номын сан, урлаг, биеийн тамирын заал, цайны газартай.
Оролцогч талууд
Бидний тухай
Монгол Экологи Төв нь тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хамгаалалтын менежментэд олон улсын шилдэг арга туршлагаас нэвтрүүлэх, байгаль хамгаалагчдын мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх, өсвөр үеийнхэнд байгаль орчин, тогтвортой хөгжлийн боловсрол олгож дэмжих зорилготойгоор 2010 онд үүсгэн байгуулагдсан төрийн бус байгууллага юм. 2011 оноос “Тусгай хамгаалалттай газрын менежмент”, 2013 оноос “Өсвөрийн байгаль хамгаалагч”, 2014 оноос “Байгаль хамгаалагчдад туслах”, 2019 оноос “Залуучуудын Тогтвортой Хөгжлийн Корпус” хөтөлбөрүүдийг тус тус хэрэгжүүлж байна.
Тусгай хамгаалалттай газрын менежмент
Тусгай хамгаалалттай газрын менежмент
Тусгай хамгаалалттай газрын менежментэд олон улсын шилдэг арга туршлагаас нэвтрүүлэх үүднээс Хөвсгөл нуурын байгалийн цогцолборт газрыг жишиг газраар сонгон авч 2015 онд АНУ-ын Йосэмити Үндэсний паркийн тэмдэг тэмдэглэгээний үйлдвэрт стандартын дагуу үйлдвэрлэгдсэн нэвтрэх цэг, зам, мэдээллийн төвийн тэмдэглэгээг байршуулсан. Улмаар АНУ болон Монгол улсын тусгай хамгаалалттай газрууд хоорондоо шилдэг арга туршлагаа харилцан солилцох үүд хаалгыг дахин нээж 2015 онд Улаан тайга, Хорьдол Сарьдагийн дархан цаазат газрууд, Хөвсгөл нуурр, Тэнгис-Шишгэдийн байгалийн цогцолборт газрууд нь АНУ-ын Йосэмити Үндэсний Парктай, 2017 онд Отгонтэнгэрийн УТХГ нь АНУ-ын Денали Үндэсний парктай тус тус эгч дүүгийн харилцаа тогтоож хамтын ажиллагааны гэрээг байгуулсан.
Өсвөрийн байгаль хамгаалагч хөтөлбөр
Өсвөрийн байгаль хамгаалагч хөтөлбөр
Тусгай хамгаалалттай газрын орчны бүсийн сургуулийн 4-8 дугаар ангийн сурагчдад чиглэсэн энэхүү хөтөлбөр нь 2013 оноос Хөвсгөл нуурын байгалийн цогцолборт газрын орчны бүс Хатгал тосгон, Ханх сумын Ерөнхий боловсролын сургуулиудын сурагчдыг хамран хэрэгжиж байна. Хөтөлбөрийн үйл ажиллагаагаар дамжуулан сурагчдад төрсөн нутаг орныхоо байгаль, түүх, соёлын өвийг судлах, үнэ цэнэ, ач холбогдлыг танин мэдэх, байгаль хамгаалах уламжлалт арга ухаанд суралцсанаар ирээдүйн манлайлагчид болон төлөвших боломжийг олгож байна.
Байгаль хамгаалагчдад туслах хөтөлбөр
Байгаль хамгаалагчдад туслах хөтөлбөр
2014 онд эхэлсэн “Rally for Rangers” аян өнөөдөр зөвхөн Монгол орны төдийгүй дэлхийн улс орнуудын байгаль хамгаалагчдад туслах хөтөлбөр болон өргөжин тэлсэн. Уг хөтөлбөрийн хүрээнд Монгол орны байгаль, түүх, соёлын үнэт өвийг хадгалсан үзэсгэлэнт Хөвсгөл нуурын байгалийн цогцолборт газарт (2014 он), Улаан тайгын улсын тусгай хамгаалалттай газарт (2015 он), Отгонтэнгэрийн улсын тусгай хамгаалалттай газарт (2017 он), Монгол Алтайн Нурууны улсын тусгай хамгаалалттай газарт (2018 он) болон Бүгд Найрамдах Аргентин Улсын үндэсний паркуудад (2018 он), Мөнххайрханы байгалийн цогцолборт газар (2019 он), Хар ус нуур орчмын УТХГ (2019), Непал улсын тусгай хамгаалалттай газрууд (2019 он) ажиллаж буй байгаль хамгаалагчид орон орны сайхан сэтгэлт хүмүүсийн хандив дэмжлэгээр нийт 103 ширхэг чанартай, найдвартай мотоциклоор хангагдаж, ажил үүргээ саадгүй, цаг алдалгүй шуурхай гүйцэтгэх боломж бүрдсэн юм. 2020 онд Дарьгангын Байгалийн цогцолборт газар (3), Нөмрөгийн Дархан цаазад газар (5), Говийн Их дархан цаазат газрын “Б” хэсгийн (7) байгаль хамгаалагчид шинэ унаатай болно. Мөн оны 11 дүгээр сард Бутаны Хаант улсын байгаль хамгаалагч нарыг дэмжихээр төлөвлөж байна.
Дэд хөтөлбөрүүд
``Залуучуудын Тогтвортой Хөгжлийн Корпус`` хөтөлбөр нь 15-22 насны залууст байгаль хамгаалал, тогтвортой хөгжлийн боловсрол олгох, манлайлал, хувь хүний хөгжлийн ур чадварыг эзэмшүүлэх ба Монгол улсын хөгжилд хувь нэмэр оруулах, идэвхтэй, санаачлагатай иргэнийг бэлдэх зорилгын хүрээнд дараах дэд хөтөлбөрүүдийг авч хэрэгжүүлнэ.
СУРАГЧИЙН ХӨГЖЛИЙГ ДЭМЖИХ ТАНХИМ
Сурагчид багаар ажиллах, хөгжих, чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрөөх, хичээлээс гадуурх сургалтуудад хамрагдах нөхцлийг бүрдүүлэх, орчин үеийн техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, ном, гарын авлага бүхий сургалтын иж бүрэн танхимыг засч тохижуулахад дэд хөтөлбөрийн зорилго оршино. Нийслэлийн Ерөнхий Боловсролын Лаборатори 12 дугаар сургууль, Лаборатори 119 дүгээр сургууль, Ховд аймгийн Манхан, Мөнххайрхан сумдын сургуулиуд, Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сумын 5 дугаар сургууль, Гурвантэс сумын сургуулиуд хамрагдана.
“МАНЛАЙЛАЛ” ЗУНЫ ЗУСЛАН
9-12 дугаар ангийн сурагчдын байгаль хамгаалал, манлайлах ур чадварыг хөгжүүлэх, гадаад хэлний мэдлэгийг дээшлүүлэх зуны зуслан нь 10 хоногийн хугацаанд явагдах ба Ховд, Хөвсгөл, Өмнөговь, Нийслэлийн хүүхдүүд хоорондоо танилцах, нөхөрлөх, туршлага мэдээлэл солилцох боломжийг бүрдүүлж буйгаараа онцлогтой. Сурагчид байгаль орчин, тогтвортой хөгжлийн зорилтуудын талаар шинэ мэдлэг олж авах, амьдарч буй хот, сум орон нутаг, сургуулийн орчинд тулгамдаж буй асуудлыг оновчтой тодорхойлж түүнийг багаараа хамтран зөв шийдэлд хүрэх арга зүйд суралцах юм. Шинэлэг аргаар боловсруулсан зуслангийн хөтөлбөрөөр сурагчид өөрсдийн хүсэл эрмэлзэл, ур чадвараа нээн илрүүлж, харилцааны олон аргад мөн суралцана.
ХИЧЭЭЛЭЭС ГАДУУРХ СУРГАЛТ
Ахлах ангийн 9-12 дугаар ангийн сурагчид хичээлийн жилийн эхний улиралд энэхүү дэд хөтөлбөрт хамрагдана. Дэд хөтөлбөрийн гол зорилго нь сурагчид үндсэн хичээлийн хөтөлбөрт тусгагдаагүй бусад мэдлэг, ур чадвар буюу харилцаа, цагийн менежмент, бүтээлч сэтгэлгээ, стресс, хувийн санхүүгийн менежмент, мэргэжил сонголт, сэтгэцийн эрүүл мэнд, оновчтой төлөвлөлт зэрэг шинэ ур чадварыг мэргэжлийн сургагч багшийн тусламжтайгаар олж авна. Эдгээр ур чадварт системтэй суралцсанаар сурагчид ирээдүйн мэргэжлээ зөв сонгох, зорилготой амьдрах, амжилттай ажиллах эх суурь нь тавигдах юм. Хичээлээс гадуурх сургалтуудыг мэргэшсэн эрдэмтэн, судлаач нар бэлтгэж шинэлэг заах арга барилаар сурагчдад хүргэнэ.
БИЧИЛ ТӨСЛИЙН САНААЧИЛГА
Ахлах ангийн сурагчид сургууль болон хүрээлэн буй орчинд тулгамдаад буй экологи, эдийн засаг, нийгмийн асуудлуудыг тодорхойлж шийдвэрлэх, түүнд өөрсдийн хувь нэмрийг оруулах зорилгоор бичил төсөл санаачлан боловруулж, шинэлэг арга замаар хэрэгжүүлэх боломжтой. Монгол улсад тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг амжилттай хэрэгжүүлэхэд бичил төслийн хэрэгжилтээр дамжуулан залуусын оролцоог нэмэгдүүлэх бүрэн боломжтой гэж үзэж байна. Хөтөлбөрт хамрагдсан 6 сургуулиас нийт 18 бичил төслийг хүлээн авч хэрэгжүүлнэ.
МЭРГЭЖИЛ СОНГОЛТЫГ ДЭМЖИХ
Дэд хөтөлбөрийн зорилго нь 9-12 дугаар ангийн сурагчид хөтөлбөрийн оролцогч талууд болох тусгай хамгаалалттай газрын хамгаалалтын захиргаа, аялал жуулчлалын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэгчид болон бусад байгууллагууд дээр тодорхой чиглэлийн дагуу богино хугацааны дадлага хийж төрөл бүрийн ажил мэргэжлийн онцлогийн талаар ойлголт авснаар ирээдүйн мэргэжлээ зөв сонгох боломжтой болно. Дадлага хийснээр сурагчдын хувийн зан чанарын төлөвшил, бие даан болон багаар ажиллах, шийдвэр гаргах, аливаа ажлыг төлөвлөх, зохион байгуулах, ажил гүйцэтгэх ур чадварууд нэмэгдэнэ. Түүнчлэн тухайн байгууллагын үйл ажиллагаа хэрхэн явагддаг, мэргэжлийн ёс зүй гэж юу болох, түүнийг өөртөө хэрхэн төлөвшүүлэх, бусадтай харилцах,бусдаас суралцах, өөрийн давуу хийгээд сул талаа таньж мэдэх боломжийг энэхүү дэд хөтөлбөрөөр олж авна.
СУРАГЧ СОЛИЛЦОО
Хөтөлбөрийн бүхий л үйл ажиллагаанд санал санаачлагатай, идэвхтэй зүтгэлтэй оролцсон, өөрчлөлтийг бий болгож чадсан сурагчдаас энэхүү дэд хөтөлбөрт хамрагдах боломжтой. Европын Холбооны улсад долоо хоногийн хугацаатай зусланд хамрагдсанаар орон орны хүүхдүүдээс суралцах, туршлага мэдлэг, арга барилаа харилцан солилцох боломжуудыг олж авна.
Байршил
“Залуучуудын тогтвортой хөгжлийн корпус” хөтөлбөрт Нийслэлийн Ерөнхий Боловсролын Лаборатори 12 дугаар сургууль, Лаборатори 119 дүгээр сургууль, Ховд аймгийн Манхан, Мөнххайрхан сумдын сургуулиуд, Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сумын 5 дугаар сургууль, Гурвантэс сумын сургуулиуд хамрагдана. Энэхүү хөтөлбөр нь Хөвсгөл аймгийн Хатгал тосгон, Ханх суманд хэрэгждэг манай “Өсвөрийн байгаль хамгаалагч” хөтөлбөрийн үргэлжлэл буюу ахисан түвшний хөтөлбөр юм.
Хөвсгөл аймгийн Хатгал тосгон
97 жилийн түүхтэй Хөвсгөл аймгийн ууган сургуулиудын нэг Англи хэлний гүнзгийрүүлсэн сургалттай Хатгал тосгоны ЕБС нь одоогоор 4 удирдах ажилтан, 44 багш, 38 ажилтан, 750 орчим суралцагчтайгаар сургалтын үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Тус сургуульд мэргэжлийн тэргүүлэх зэрэгтэй 21, заах аргач зэрэгтэй 12 багш байгаа нь нийт багш нарын 68,7 хувийг эзэлдэг. Нийт багш нарын 23 хувийг боловсролын тэргүүний ажилтан цолтой 12, магистр цолтой 10, докторант цолтой 1 багш эзэлдэг.
Хөвсгөл аймгийн Ханх сум
Төвөөс алслагдсан Монгол улсын баатар Л.Гэлэгбаатарын нэрэмжит Орос хэлний гүнзгийрүүлсэн сургалттай Ханх сумын ЕБС нь үе үеийн төгсөгчдөө амжилттай төгсгөн, материаллаг баазаа бэхжүүлж, гадаад харилцаагаа өргөтгөн 2019-2020 оны хичээлийн жилд 4 удирдах ажилтан, 41 багш, 44 ажилтан, 609 суралцагчтайгаар сургалтын үйл ажиллагаагаа зохион байгуулж байна. Тус сургуульд мэргэжлийн тэргүүлэх зэрэгтэй 7, заах аргач зэрэгтэй 15, АБТА 31, боловсролын магистр 11, нийт багш нарын 90 хувь нь боловсрол мэргэжлийн зэрэгтэй байгаа нь багшлах боловсон хүчний хувьд хангагдсаныг харуулж байна.
Ховд аймгийн Манхан сум
Манхан сумын сургууль нь анх 1928 онд байгуулагдсан. Эдүгээ 90 жилийн түүхийг бүтээж буй ууган сургуулиудын нэг. 2018 онд сургуулийн 90 жилийг ойг тэмдэглэж гадаад болон дотоод орчноо тохижуулсан. 12 жилийн сургалттай, бага, ахлах гэсэн хичээлийн 2 байртай. Гал тогоо бүхий дотуур байр, халаалтын нэгдсэн системтэй. Нийт 77 багш ажилтантай үүнээс 53 багш, 20 ажилтан, 4 удирдлага, 730 сурагч суралцдаг.
Ховд аймгийн Мөнххайрхан сум
1948 онд алс баруун хязгаар дахь Алтайн урианхайн ард түмний соёл, боловсролын охь уурхай болсон Мөнххайрхан сумын бага сургууль нь 1 анги, 2 бүлгийн 63 сурагч, 2 багш, 4 ажилчинтайгаар анх байгуулагдаж байсан. Одоогоор тус сургуульд бага ангийн 8, дунд ангийн 6, ахлах ангийн 3 бүлэгт 447 сурагч суралцаж байна. Хичээлийн 2 байр, 80 хүүхдийн дотуур байр, компьютерийн иж бүрэн кабинет, 12000 номын фонд бүхий номын сан, 4 удирдах ажилтан, 25 багш, 24 ажилтантай үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сум
Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сумын 5-р бүрэн дунд сургууль нь 6 удирдах ажилтан, 57 багш, 22 ажилчин, 1340 суралцагчтайгаар 2017 оны 01 сарын 20-оос эхлэн сургалтын үйл ажиллагаагаа зохион явуулж эхэлсэн. Тус сургуульд мэргэжлийн тэргүүлэх зэрэгтэй 10, заах аргач зэрэгтэй 26, боловсролын тэргүүний ажилтан 4, боловсролын магистр 10 ажиллаж байгаа бөгөөд нийт багш нарын 87.7% нь боловсрол, мэргэжлийн зэрэгтэй байгаа нь багшлах боловсон хүчний хувьд маш сайн хангагдсаныг харуулж байна.
Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сум
Монгол улсын Гавъяат барилгачин Д.Сайн-Эрийн нэрэмжит тус сургууль нь Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сумын Уртын дэнж хэмээх газар 1957 онд 1 багш 3 ажилчин 24 сурагчтайгаар анх байгуулагдсан. 2008 онд 12 жилийн сургалттайгаар өргөжсөн, 800 хүүхдийн хүчин чадалтай хичээлийн 3 байр, 120 хүүхдийн дотуур 1 байртай бөгөөд төвлөрсөн халаалт, цэвэр бохирын шугаманд холбогдсон. Тус сургууль нь 45 багш, 21 ажилтан, 3 удирдах ажилтан бүхий нийт 70 хүнтэй үйл ажиллагаа явуулж байна. Одоогоор 927 хүүхэд суралцаж байна.
Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүрэг
Нийслэлийн ерөнхий боловсролын лаборатори 12 дугаар сургууль 1948 оны 9 сарын 1-нд анхны хичээлээ эхэлсэн. Өнөөдөр тус сургуульд 98 багш сурган хүмүүжүүлэгч, 39 захиргаа аж ахуйн ажилтан, 64 бүлэгт 2845 гаруй хүүхэд суралцаж байна. Одоогоор 64 бүлэгт 2845 сурагч суралцаж байна.
Нийслэлийн Налайх дүүрэг
Налайх дүүргийн 119 дүгээр сургууль нь Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдрийн А/425 тоот захирамжаар 1500 хүүхдийн хүчин чадалтай шинэ байранд орсноор үйл ажиллагаагаа эхэлсэн. 12 жилийн сургалттай, 105 багш, 37 ажилтантай зориулалтын номын сан, урлаг, биеийн тамирын заал, цайны газартай.
Оролцогч талууд